Op woensdag 5 oktober werd vanuit de Floriade in Almere het Nationaal Tuinbouwcongres gehouden. Met een flinke opkomst werd de dag afgetrapt door Adri Bom-Lemstra. Adri; ’We hebben nu met een harde werkelijkheid te maken, die velen van ons raakt in de dagelijkse bedrijfsvoering. Toch is en blijft innovatie, in beweging blijven en samenwerken in het cluster key om door te gaan. Dat doen we nu in deze weerbarstige tijd en dat moeten we nog steviger voortzetten in de toekomst’. Gedreven ondernemers, een goede interactie met de overheden en prikkelend kennisnetwerk vormen een sterke mix voor oplossingen die we alleen niet hadden kunnen bedenken.
Verschillende sprekers namen ons mee in de geopolitieke ontwikkelingen, de inrichting van Nederland in de toekomst voor de tuinbouw, en vernieuwing zoals vertical farming. Een van de sprekers is ondernemer Dirk Aleven van FoodVentures en is ‘Hollandse boer in het buitenland’, zoals hij zelf zegt. Met eigen glastuinbouwbedrijven in onder andere Oekraïne, Kazachstan en Azië geeft hij aan wat het grootste gemis is in het buitenland, namelijk het ontbreken van een cluster. De samenwerkingsverbanden die in Nederland te vinden zijn, tref je zeker niet in het buitenland en dat is een groot gemis, aldus Dirk. Verder roept hij vooral op om niet alleen te exporteren maar voor ook de verkenning te doen om in het buitenland te vestigen. Dicht bij de markt/consument.
Workshops
In de workshops werd dieper ingegaan op drie thema’s:
1. Kunnen lokale ketens het Nederlandse export model van de tuinbouw versterken?
Met betrekking tot de lokale ketens namen workshopsleiders Mark Frederiks (Amped/local2local) en Else Boutkan (Greenport West-Holland) ons mee in systeemoplossingen om uiteindelijk als producenten meer regie te krijgen. Onder andere door meer gebruik te maken van de clusters en netwerken die er al bestaan. Maar hoe bereik je vervolgens de massa in de ambitie naar een gezondere maatschappij en levensstijl? Mark en Else organiseren op 12 december een event als vervolg op de workshop. Tijd en locatie wordt nog bekend gemaakt.
2. Impact internationale ontwikkelingen op het innovatie vermogen
Maren Schoormans (Horticulture Tomorrow) en Peter Ravensbergen (WUR) gingen in hun workshop in op het innovatievermogen van het tuinbouwcluster en nieuwe verdienmodellen. Maren presenteerde de conclusies van een experiment, waarbij met een selecte groep ondernemers en kennishebbers is stilgestaan bij de ontwikkeling van het innovatievermogen. Meer openheid van het cluster, toenemende rol van private equity en het belang van intellectueel eigendom (IP) zijn hierbij belangrijke ontwikkelingen. Aan de hand van stellingen konden deelnemers reageren op de verschillende conclusies. Dit had levendige discussies tot gevolg over onder andere de innovatiekracht van familiebedrijven vs. die van gefinancierde ondernemingen. Maar ook, moeten we alles patenteren of is de open source de toekomst. Benutting van kennis en servitisation (service-gerichte samenwerking ipv transactiegericht) kunnen daarbij bronnen vormen voor nieuwe verdienmodellen.
Maren reikte, samen met Peter, bij de afsluiting van het congres het eindrapport van dit experiment uit aan het boegbeeld van de topsector Tuinbouw & Uitgangsmateriaal Jaap Bond en Greenports Nederland voorzitter Adri Bom-Lemstra.
3. De ruimte is schaars
In de workshop rond Ruimtegebruik voor de Nederlandse tuinbouw, vanuit het gesprek met Jean-Marie de Jonge is aan de hand van stellingen input geleverd voor de visie richting 2050. Deze wordt door het college van Rijksadviseurs voor de bebouwde agrarische productie opgesteld. Kassen en productieloodsen vragen om ruimtebeslag in een steeds drukkere en krappere samenleving. Om het ruimtebeslag te verbeteren kunnen we regionale kringlopen aansluiten, zowel richting de bebouwde omgeving voor warmte, elektra, water en meststoffen stromen. Het potentieel van meervoudige ruimte gebruik, meerder functies binnen en op een gebouw lonkt en ook daar kan de tuinbouw goed op inspelen. Medio 2023 zal de visie verschijnen.
