De ambitie van Greenports Nederland is om in 2030 te beschikken over een klimaatbestendig en modern productieareaal, gericht op duurzame productie, circulaire inrichting, meer biodiversiteit en beschikbaarheid van energie en warmte, schoon water en andere productiefactoren. Eén van de rollen van de Transitietafel Ruimtelijke Inrichting is het stimuleren van een gebiedsgerichte aanpak: initiatiefase.
Om de gewenste stappen tot modernisering in de verschillende tuinbouwgebieden te realiseren kiest Greenports Nederland om gebiedsgericht aan de slag te gaan en ondernemers nadrukkelijker in ‘the lead’ te zetten, een bottom-up benadering. Daarbij werken we in de breedte aan de ruimtelijke onderwerpen waar naast energievoorziening voor glastuinbouw, ook watergebruik , waterberging en regelgeving voor intensieve productiemethoden voor open teelten aan bod komen.
Gebiedsgericht: Waar herstructurering van gebieden veelal gepaard gaat met conflicterende belangen binnen een-op-een situaties, waarbij ook de timing van de verschillende partijen niet op elkaar aansluit, biedt een gebiedsgerichte aanpak de mogelijkheid om een gezamenlijk en gedragen perspectief te schetsen.
Bottom-up: Onze visie op de ruimtelijke inrichtingsvraagstukken binnen de tuinbouw is dat deze alleen succesvol uitgevoerd kunnen worden indien ondernemers en andere grondeigenaren zich hierachter scharen. Om voldoende draagvlak, denkkracht, samenwerkingsbereidheid maar vooral energie vanuit de ondernemers binnen een gebied te ontwikkelen, moeten ondernemers geactiveerd worden. Vanuit een kleine groep ondernemers die wat willen, groeit een coalition of the willing.
Greenports Nederland heeft inmiddels in 5 tuinbouwgebieden deze aanpak ingezet, namelijk: Duin- & bollenstreek, De Baan & Sotaweg, Oranjepolder, Made en Limburg. Al deze projecten bevinden zich in een andere fase. De eerste twee gebieden is het proces overgedragen aan de betreffende Greenports en worden de beelden uit de initiatiefase uitgewerkt tot concrete plannen. In de Oranjepolder en Made zitten we midden in de initiatiefase en in Limburg staan we aan het begin om een traject op te starten.
Inhoudelijk zien we een aantal terugkerende thema’s, waarbij we vooral veel betrokkenheid zien bij twee onderwerpen:
1. hoe gaan we om met wonen in een tuinbouwgebied
2. de energietransitie
Het eerste onderwerp gaat gepaard met veel emotie. Het is hierbij dan ook de kunst om met elkaar te praten in plaats van over elkaar. De gebiedsaanpakken staan om deze reden dan ook open voor alle grondeigenaren: zowel ondernemers als bewoners. Daarnaast gaat het in de gesprekken niet over het conflict van nu, maar over het perspectief van morgen. Door het gesprek te voeren over de onderliggende waarden, blijkt al snel dat deze niet ver van elkaar af liggen en kun je eenvoudiger overstappen richting een gezamenlijk gedeeld perspectief en gaat de discussie vooral over wat er nodig is om dit te bereiken.
De energietransitie is een onderwerp dat over het algemeen erg belangrijk gevonden wordt. De modernisering van een gebied kan niet zonder de energietransitie. Op dit vlak kunnen de Transitietafel gebiedsaanpak duurzame glastuinbouw en de Transitietafel Ruimtelijke Inrichting elkaar dan ook versterken. De afgelopen maanden is het thema energie naast belangrijk ook enorm urgent geworden. Dit heeft alles te maken met de hoge gasprijzen. Wat voor effect dit heeft op de gebiedsaanpak is nog moeilijk te zeggen. Aan de ene kant zoeken ondernemers naar perspectief: wat zijn de mogelijkheden voor mijn bedrijf c.q. in mijn gebied. Dit zal een versnelling geven aan het opstellen van energievisies per gebied. Aan de andere kant kan de huidige problematiek een behoorlijke rem zetten op de daadwerkelijke implementatie van duurzame initiatieven.