Op maandag 28 maart organiseerde Greenports Nederland het webinar ‘Meer internationale werknemers én betere huisvesting? Maar hoe dan?’. Tijdens dit webinar presenteerde Decisio de resultaten van het in opdracht van Greenports Nederland gehouden kwantitatief onderzoek naar internationale medewerkers in de tuinbouw. Daarnaast vond er een paneldiscussie plaats over de centrale vraag van het webinar: hoe versnellen we de realisatie van nieuwe huisvestingsoplossingen voor deze belangrijke doelgroep.
Het algehele beeld dat in het tuinbouwcluster bestaat wordt door het onderzoek van Decisio onderschreven: het aantal internationale medewerkers is de laatste tien jaar gestaag toegenomen en blijft ook stijgen. Naast de behoefte aan reguliere huisvesting blijkt dat met name de behoefte aan short-stay huisvesting groeit.
Cijfermatig inzicht
Het onderzoek heeft veel nadere inzichten opgeleverd. Zo is in kaart gebracht hoeveel internationale werknemers er in Nederland zijn, uit welke landen ze komen. Verder is in kaart gebracht in welke sector zij werkzaam zijn, waar ze ingeschreven staan, hoe lang ze in Nederland blijven, hoe oud ze zijn, enzovoorts. Het onderzoek biedt daarbij inzicht op zowel landelijk, provinciaal als gemeentelijk niveau.
Het aantal internationale werknemers in Nederland is in de periode van 2010 tot en met 2020 gegroeid van 357,7 duizend in 2010 naar 540,6 duizend in 2020. Dat komt neer op een gemiddelde groei van 4,2% per jaar. In 2020 waren in Nederland 9,5 miljoen personen actief in het arbeidsproces, 5,6% daarvan zijn internationale werknemers.
Actieve paneldiscussie
Gespreksleider Kirsten Paulus sprak in de studio met Adri Bom-Lemstra (voorzitter Greenports Nederland en Glastuinbouw Nederland), Gerard Mostert (bestuurlijke woordvoerder werktafel internationale werknemers van Greenports Nederland) en Eric Douma (voorzitter LTO Commissie Ondernemerschap en Onderwijs), allen nauw betrokken bij het vraagstuk.
Deelnemers aan het webinar stelden via de livechat veel vragen en reageerden op een aantal stellingen.
Essentieel voor economie en tuinbouwsector
De aanwezigen waren eensgezind: internationale werknemers zijn essentieel voor onze economie en het groeiende tekort aan deze mensen is een rem op de tuinbouwsector. Tussen landen en sectoren is inmiddels sprake van een strijd om deze medewerkers. Om als sector aantrekkelijk te blijven is naast goed werkgeverschap goede huisvesting op korte afstand van de werkplek van groot belang. Wethouder Mostert constateert echter dat nog steeds niet alle gemeenten de urgentie van die huisvesting inzien. Hij stelde dat deze groep werknemers om andere oplossingen vraagt dan de reguliere inwoners en dat die ook op andere plekken gerealiseerd kunnen worden.
Verantwoordelijkheid en regie
Aan de hand van stellingen werd duidelijkheid dat sprake is van een complex vraagstuk met veel stakeholders. Daarbij is het van belang dat elke partij, ondernemers, overheden, uitzenders en huisvesters hun verantwoordelijkheid nemen. Als iedere partij zijn verantwoordelijkheid neemt, dan volgt regie op het vraagstuk vanzelf was de conclusie.
Mostert benadrukte dat het vraagstuk het beste regionaal aangepakt kan worden: “Ga in gesprek met buurgemeenten en ondernemers en maak harde afspraken over de regionale opgave die er ligt en hou je daaraan. Het is ook een kwestie van rug recht houden.” aldus Mostert. Douma deed een duidelijke oproep aan gemeenten: “Ga als gemeente actief aan de slag en start de dialoog met de werkgevers in jouw gemeente. Organiseer dat gesprek!” Hij deed daarbij ook een aanbod: “Op veel bedrijven is het mogelijk om ter plekke short-stay huisvesting te organiseren; maak dat ook mogelijk.” Daarbij was het volgens de aanwezigen de taak van zowel provincies als gemeenten om belemmeringen in beleid weg te nemen, afspraken te maken over concrete mogelijkheden én elkaar te houden aan die afspraken.
Inspirerende praktijkvoorbeelden
Tijdens het webinar werden filmpjes vertoond van drie inspirerende voorbeelden van huisvesting, zowel van grootschalige projecten maar ook initiatieven op het eigen terrein van agrarische bedrijven. Met name Douma gaf aan dat ook daar mogelijkheden liggen die benut moeten worden.
Wethouder Mostert sloot het webinar af met een oproep om met elkaar in gesprek te gaan en elkaar op verantwoordelijkheden aan te spreken. “We moeten zorgen dat de urgentie bij iedereen helder is. Er is veel samenwerking nodig tussen partners. Regionaal en lokaal draagvlak is cruciaal. We moeten het samen doen.”
De cijfers, op landelijk niveau en uitgesplitst naar de tuinbouwprovincies, zijn beschikbaar via de thema-pagina ‘Arbeidsmarkt en Onderwijs’.